Zeki: Anlama, kavrama yeteneği olan, zekâsı olan… (TDK)
Kişinin duygu bilgisi yönünden ileri düzeyde olması da duygusal açıdan
zekiliktir. Duygusal yönden zekilik; bireyin sağlığı, başarıları, toplumsal
ilişkileri açısından oldukça önemlidir.
Duygusal zekiliğin önemini ve bu konuda neler
yapılabileceğini, uzmanından dinleyelim:
UZMANINDAN ÖNERİLER
DUYGUSAL ZEKİLİĞİN ÖNEMİ
“Duygusal sağlığınız için yapabileceğiniz en iyi şey (duygu)
kavramlarınızı artırmak ya da diğer adıyla ‘duygusal açıdan daha zeki hale
gelmektir’…”*
“Daniel
Golemen daha yüksek duygusal zekanın akademisyenlikte, iş hayatında ve sosyal
ilişkilerde daha başarılı olmayı beraberinde getirdiğini savunuyor…” *
“Daha geniş
bir duygu dağarcığına sahip çocuklar okulda daha başarılıdır.”*
“… Çok kavram
bildiğinizde Beyninizin duyguyu tahmin etmek, sınıflandırmak ve algılamak için
daha fazla seçeneği olurdu ve böylece daha esnek ve işlevsel tepkiler verebilmeniz
için gereken araçlara sahip olurdunuz. Hislerinizi daha iyi tahmin edebilir ve
daha iyi sınıflandırabilir ve eylemlerinizi çevrenize göre daha iyi
şekillendirebilirdiniz.” *
“Zengin bir
kavram dizisi oluşturursanız anlamlı bir hayat için gereken alet çantasına
sahip olacaksınız.” *
DUYGUSAL
ZEKANIN ANAHTARI
“… Duygusal
zekânın anahtarı yeni duygu kavramları öğrenmek ve halihazırda bilinenleri
geliştirmektir.”*
“Yeni
kavramlar öğrenmenin birçok yolu vardır; yürüyüşe çıkmak, kitap okumak, film izlemek
ve yeni yemekler yapmayı denemek gibi…”
“ Yeni
kavramlar öğrenmenin en kolay yolu belki de yeni sözcükler öğrenmektir...
Sözcükler kavramlarınızın tohumlarını eker, kavramlar tahminlerinize yön verir,
tahminler vücut bütçenizi kontrol eder ve vücut bütçeniz de nasıl
hissedeceğinize karar verir… Yüksek duygu tanecikliği gösteren (Duygu bilgisi
fazla) insanlar daha az doktora görünür, daha nadir ilaç kullanır, hasta
olduklarında iyileşmeleri kısa sürer.” *
“İlgili
kavramları oluşturdukça tecrübelerinizi de daha ince bir şekilde
kurgulayabileceksiniz.”
ÖZET
Bilimsel bir
dille yazılmış yukarıdaki alıntıları özetleyecek olursak: “Duygusal zekiler”
yani duygu ve duygu kavramları bakımından bilgili olan kişiler, hayatta daha
başarılı olurlar. Olayları daha anlamlı algılar, daha iyi hissederler. Olaylara
uygun tepkiler verirler. Ör. Trafikte… Başkalarıyla daha iyi ilişkiler
kurabilirler. Vücut bütçeleri daha dengeli olur, bu nedenle daha sağlıklı
olurlar.
BİRÇOK ZEKİ
İNSAN
Bazı
kaynakların; kişilerin meraklarını, duygularını, ilkel isteklerini
kamçılamaları (istismar etmeleri de diyebiliriz) nedeniyle, bazı bireyler, etki
altında kalarak medyadaki zamanlarının önemli bir kısmını, fazla yararı olmayan,
bu çeşit çalışmalara yöneltebiliyorlar. Ciddi çalışmalar pek fazla
önemsenmiyor. Birçok zeki insan bu
durumun farkındadır.
Zeki insanların
önemli bir özelliği, araştırma- öğrenme
meraklısı olmalarıdır. Sorgulayıcıdırlar. Zeki insanlar, ciddi çalışmalara daha
çok değer verirler. Bu bağlamda,
genellikle böylesi kişilerin yazılarımla
ilgilendiklerinin farkındayım.
VE YAZILARIM…
Kendi
araştırmalarıma göre, dünya piyasasında duygularla ilgili derli toplu kaynaklar pek fazla değildir. Yazılarda çoğunlukla
bilimsel dil kullanılıyor, anlaması zordur. Bu gerçekleri sizler de
araştırabilirsiniz, yazılarımı –bulabilirseniz- benzer kaynaklarla
karşılaştırabilirsiniz.
Eğitim ve
duygularla ilgili yazılarım, dünya kültürlerine uygundur. Anlaşılırdır. Kendimi
aşan, önemli kısımlarda güvenilir, bilimsel kaynaklardan yararlanılmıştır.
Özellikle duygularla ilgili yazılar, çoğunlukla özet niteliğindedir; 1… 5
dakikada okunabilir.
Yazılarla
ilgilenenlerin; önemli, yararlı bir kültür birikimine sahip olacaklarına; duygusal yönden daha zeki bir hale
geleceklerine; edindikleri alet çantasıyla kendilerine ve çevrelerine daha
yararlı olacaklarına inanıyorum.
Yazıların tümüne "https://dursunbilgin.blogspot.com/" adresinin içindekiler sayfasından ulaşabilirsiniz.
Sonraki yazı: Duygu yönetiminde Görmezden- Duymazdan Gelme Yöntemi
Kalın;
sağlıkla, mutlulukla!..
Dursun BİLGİN
Alıntılar:
*Beynimizin
Parmak İzleri, Lisa Feldman Barrett, Timaş Yayınları 2021, s. 259… 262
