Önceki yazılarımızda duygunun tanımını yapmış, duyguların oluşumundan söz etmiştik.
Duyguları yaşamaktan ne gibi kazançlar elde ediyoruz? Duygularımız olmasaydı ne olurdu?
Üzüntü, hiddet, mutluluk... Olumlu ya da olumsuz olarak niteleyebileceğimiz normal düzeydeki duygusal dalgalanmalar… Bunların hepsi vücudumuz için faydalıdır. Her bir duygumuzun yararları ayrı ayrı açıklanabilir. Yazımızda duyguların genel yararlarına göz atacağız.
DUYGULAR BİZİ KORUR
Aşı, vücudumuzu nasıl mikroplara karşı koruyorsa, duygular
da dıştan gelebilecek, duygusal yönden tehditlere karşı vücudu hazır tutar; korur;
hızla hareket ettirerek organizmanın hayatta kalma şansını artırır. Üzerimize
gelen arabayı gördüğümüzde korkar, hızla geri çekiliriz.
Görünen bu fiziksel durumun dışında, korktukları anda, insanların beyin ve diğer organlarında gelişen nörolojik, kimyasal, fiziksel olay ve değişmelerin asıl amacının organizmayı korumak olduğunu söyleyebiliriz.
Duygularımız olmasaydı; bedenimiz, ruhumuz her türlü tehlikeye, tehdide açık olacaktı.
DUYGULAR BİZİ GÜDÜLER, YÖNLENDİRİR
Duygular bizi hayata bağlar. Mutluluk, üzüntü, beğenme,
başarı, başarısızlık gibi duygular bizi istekli olarak faaliyete yönlendirir,
yani bizi güdüler. Dikkatimizi toparlar. İşlerimizi daha düzgün yapmamızı
sağlar.
Duygular, zor durumlardan korunmamıza, iyi şeylere yönelmemize, kötü şeylerden kaçınmamıza yardımcı olur.
Çocuk; meslek edinerek mutlu olmak, başarmak, beğenilmek için; içinden gelerek dersine çalışır, öğretmenini dinler. Başaramazsa üzülür. Bu kez hem üzülmemek hem de başarılı olmak için yeni yöntemler dener, daha çok çalışır. Burada, mutluluk, başarı beğenilme vb. olumlu duyguların yanında, olumsuz duygu olarak tanıdığımız “üzülme” duygusu da çocuğu güdülüyor daha çok çalışmasını sağlıyor.
Duygularımız olmasaydı çalışma isteğimiz de olmayacaktı.
Duygular, kişinin yaratıcılığını ve sanatsal yönünü
geliştirir. Duygulanmayan bir kişinin şiir yazması, tiyatroda rol alması
beklenilemez.
Duygular, toplumla ilişkilerimizi belirlemede bizi
yönlendirir. Sevgi, saygı, beğenme, aşağılanma, utanma, vicdan gibi duygular,
topluma uygun hareket etmemizi sağlar. Kişi topluma karşı nasıl davranırsa ne gibi
karşılık alacağını, sonuçta ne gibi
duygular yaşayacağını bilir; ona göre hareket eder. Sokakta yere tükürdüğümüzde
ayıplanacağımızı, utanacağımızı biliriz ve yere tükürmeyiz.
Ve sayamayacağımız nice faydalar…
“İnsanın düşünsel, bilişsel yanı ne denli gelişirse gelişsin, duygular olmadan insan mutluluğu, yaratıcılığı, sanatı vb. kalmaz. Bütün ilişkilerimizde, çevreye ve topluma uyumumuzda bu duygusal yanımız bizi yönlendirir, yaşamımıza doyum ya da acı verir.”[1, s.261]
Duygularımız olmasaydı; aşk, sevgi de olmayacaktı. Biz, biz olamazdık. Tıpkı bir robot gibi, bir taş gibi olacaktık; duygusuz, ruhsuz…
Duyguların yararlarını incelemeye çalıştık. Ancak duyguların
her zaman, herkes için yararlı olduğunu, söyleyemeyiz. Duyguların yerine göre
zararlı olduğu, başımızı ağırttığı durumlar da vardır. Bu konulardan ve
çözümlerinden zamanla bahsedeceğiz.
Sonraki yazımız: “DUYGULAR NE KADAR YAŞANMALI?” Duygular yaşanmalı mı? Normal bir
duygudurumun ölçütü nedir? Hangi
durumlarda duygulanımda bir bozukluktan söz
edilebilir?
Kalın; sağlıkla, mutlulukla… 24.04.2023
Dursun BİLGİN
Alıntılar:
1. Ruh
Sağlığı ve Bozuklukları, M, Orhan Öztürk, N, Aylin Uluşahin, 2016
