AKLIMIZA AŞIRI GÜVENMENİN ZARARLARI

  

Önceki yazımızda, kişinin kendi aklını belli bir ölçüde beğenmesinin yararlı bir durum olduğunu belirtmiştik. Ancak kişinin kendi aklına aşırı güvenmesi ve kendi aklını fazla beğenmesi, hatalı kararlar alma, ilişkilerde zorlanma  gibi birçok olumsuz sonuca yol açabilir.

AŞIRI GÜVEN

Kendi aklını aşırı beğenen kişi bilgi ve yeteneklerini abartabilir, bu durum hatalı tahminlere ve yanlış kararlar alınmasına neden olur.

ÖĞRENMEYE İSTEKSİZLİK

Kendi aklını “yeterli” gören birey, yeni bilgiye karşı isteksiz hale gelir. Bu tutum entelektüel gelişimi durdurur ve kişinin düşünsel esnekliğini azaltır.

AŞIRI DÜŞÜNME

 Aşırı güven bazen kişinin sürekli kendi düşüncelerini analiz etmesine ve zihinsel döngülere girmesine neden olabilir. Bu durum uyku sorunları, kaygı ve depresyon gibi psikolojik sorunlarla ilişkilidir.

EMPATİ EKSİKLİĞİ

Kendi aklını üstün gören kişi, başkalarının fikirlerine değer vermeyebilir. Bu durum iletişimde anlaşmazlıklara yol açabilir.

İLİŞKİLERDE GERİLİM

Aşırı akıllı olduğunu düşünen birey, karşısındakini küçümseyebilir. Sonuçta kişinin arkadaşlık, iş ve aile ilişkileri zedelenebilir.

İNATÇILIK VE ÇEKİŞME

 Fikirlerini tartışmak yerine kabul ettirmeye çalışabilir, inatlaşabilir, çekişebilir.  Bu inatçı tutum, sosyal çevreden uzaklaşmaya neden olabilir.

RİSKLERİ KÜÇÜMSEME 

Aşırı güven, tehlikeleri hafife alma eğilimi yaratır. Bu da finansal, sağlık veya sosyal alanlarda ciddi sonuçlar doğurabilir.

 YANLIŞ STRATEJİLER 

Kendi  düşüncesini mutlak doğru gören kişi, alternatifleri değerlendirmeden hareket eder. Yaptıkları başarısızlıkla sonuçlanabilir.

KİŞİLİKSEL YANSIMALAR

Kişinin aşırı şekilde aklına ve zekasına güvenmesi yani benlik algısının şişkin olması bazı davranışsal hatalara neden olabilir. Bunların bazılarını şöyle sıralayabiliriz:

AKLINI AŞIRI BEĞENEN KİŞİ

Kişisel farklılıklar olmakla birlikte genellikle aklını aşırı beğenen kişi:

Kendisini üstün görür, eleştiriyi kabul etmekte zorlanır, hatasını kabüllenmez. Başkalarının başarılarını küçümser, “Ben bilirim” anlayışı baskındır. Yeni fikirlere kapalı olabilir, başkalarını dinlemeden yargıya varır. Sosyal karşılaştırmalarda üstünlük beklentisi taşır. Başarıyı kendine, başarısızlığı ise dış etkenlere bağlar. İlişkilerde baskın olma isteği ağır basar.

BAZI İZLENİMLERE GÖRE 

En akıllılar kendini sorgulayanlardır. En cahiller ise kendini kusursuz sananlar…

Kendisini aşırı akıllı gören kişi, gerçek gelişimin önündeki en büyük engeldir; çünkü öğrenmeye değil, kanıtlamaya odaklanır.

DENGELİ BİR YAKLAŞIM NEDEN ÖNEMLİDİR?

 SAĞLIKLI ÖZGÜVEN

 kişi kendine güvenir ama aynı zamanda hata yapabileceğini de kabul eder.

 ELEŞTİREL DÜŞÜNME

Birey, yerine göre kendi aklını sorgular, başkalarının bakış açılarını önemser ve değerlendirir.

ZİHİNSEL ESNEKLİK

Kişi  kendi fikirlerine körü körüne bağlı kalmaz, gerektiğinde düşüncelerini değiştirebilir.

Bu tutumlar kişinin zihinsel gelişimini ve yaşam kalitesini olumlu yönde etkiler.

15.11.2025

Okuduğunuz için teşekkürler!..

Dursun Bilgin

TÜRKÇE ÖZET

Kişinin kendi aklını beğenmesi bir ölçüye kadar sağlıklıdır; ancak aşırısı, öğrenme isteğini azaltır, hatalı kararlar doğurur ve ilişkileri zedeler. Dengeli bir özgüven, eleştirel düşünme ve zihinsel esneklik, hem kişisel gelişim hem de toplumsal uyum için gereklidir.

ENGLISH SUMMARY

Admiring one’s own intellect can be beneficial to a certain extent, but excessive self-confidence leads to poor decisions, lack of learning, and damaged relationships. Balanced self-confidence, critical thinking, and mental flexibility are essential for both personal growth and social harmony.

AKLIMIZI BEĞENMEK, YARARLI MIDIR?

 

Kişinin kendi aklını beğenmesi ve ona güvenmesi, belirli bir ölçüye kadar oldukça yararlıdır. Çünkü kişi, aklının gücüne inanarak zihinsel kapasitesini daha iyi kullanır, gizilgücünü daha kolay ortaya çıkarır ve daha tatmin edici bir yaşam sürdürebilir.

Önceki yazımızda insanların neden kendilerini akıllı gördüklerinden söz etmiştik. Bu yazıda ise, kişinin kendi aklını beğenmesinin başlıca yararlarına değiniyoruz.

Kendi aklını beğenen bireylerin:

KARAR ALMA BECERİSİ ARTAR

Kendi aklına güvenen kişi, sürekli başkalarının onayını beklemeden karar verebilir. Bu durum, daha hızlı ve tutarlı hareket etmeyi sağlar. Elbette akıllı kişi her zaman tek başına hareket etmez, gerektiğinde başkalarının görüşlerinden yararlanır ve uzmanına danışır.

ÖZGÜVEN VE ÖZSAYGI GELİŞİR

kişinin kendi aklına güvenmesi, bir bakıma kendine güvenmesi de demektir. Kendi düşüncelerine değer veren birey, kendini daha çok sever ve özüne saygı duyar. Bu da psikolojik dayanıklılığı artırır.

DUYGUSAL DENGE SAĞLAR 

Kendi aklını beğenmek, içsel çatışmaları azaltır ve kişinin kendisiyle barışık olmasına yardımcı olur.

POTANSİYELİNİ GERÇEKLEŞTİRME ŞANSI ARTAR

 Kendi aklına güvenen birey, yeteneklerini daha rahat ortaya koyar ve yeni fırsatlara cesaretle yaklaşır.

ENGELLERİ AŞMA GÜCÜ KAZANIR

 Zorluklar karşısında yılmadan çözüm üretme becerisi gelişir. Bu da kişinin daha dirençli olmasını sağlar.

YARATICILIK VE ÖZGÜNLÜK TEŞVİK EDİLİR

Kendi fikirlerine değer veren birey, başkalarının düşüncelerine körü körüne bağlı kalmaz; özgün düşünür, yaratıcı çözümler üretir.

GÜDÜLENMEYİ (MOTİVASYON) ARTIRIR

Kendi düşüncelerini değerli bulmak, bireyin hedeflerine daha istekli şekilde yönelmesini sağlar.

SAĞLIKLI İLİŞKİLER KURAR

Başkalarının görüşlerine saygı duymakla birlikte, kendi sınırlarını da korur. Bu denge, ilişkilerde güven ve saygıyı artırır.

İKNA YETENEĞİ ARTAR

Kendi aklını beğenen birey, düşüncelerini daha etkili ve tutarlı şekilde anlatabilir. Bu da iletişimde başarıyı getirir.

 KENDİNİ TANIMA SÜRECİ HIZLANIR 

Kendi aklını beğenmek, kişinin içsel dünyasını keşfetmesini kolaylaştırır. Onun daha bilinçli bir yaşam sürmesini sağlar.

HAYAT DOYUMU ARTAR

 Kendi aklına güvenen birey, yaşamını başkalarının beklentilerine göre değil, kendi değerlerine göre şekillendirir. Bu da ona daha anlamlı ve doyurucu bir yaşam sunar.

AKLA GÜVENMEDE DENGE

Çoğunlukla her konuda olduğu gibi akla güvenmede de bir denge önemlidir. Aklımıza güvenmememiz ya da aşırı güvenmemiz bazı olumsuzı sonuçlara neden olabilir. Bu konunun olası risklerini ise sonraki yazılarda ele alacağız.

Akıllı ve sağlıklı kalınız!

08.11.2025

Okuduğunuz için teşekkürler!..

Dursun BİLGİN

Türkçe Kısa Özet

Kişinin kendi aklına güvenmesi; karar verme, özgüven, yaratıcılık, iletişim, sorun çözme ve yaşam doyumu gibi birçok alanda önemli yararlar sağlar. Ancak aşırı güven de risk oluşturabileceğinden dengeli olmak gerekir.

English Short Summary

Trusting one’s own intelligence improves decision-making, self-confidence, creativity, resilience, communication, and life satisfaction. However, maintaining balance is essential, as both lack of confidence and excessive confidence can lead to negative outcomes.

EN AKILLI KİM? NEDEN?

 

Bu yazıda bir örnekçe eşliğinde bu sorunun izini süreceğiz.

ÖRNEKÇE 

Rahmetli Mercan Amca ile bir söyleşi sırasında dinlediğim bir örnekçe (kıssa) beni çok etkilemişti. Bu örnekçeyi yalnızca benim bildiğimi sanıyordum. Meğer en son öğrenen benmişim.

Örnekçe şöyle: Herkesin akıllarını bir havuzda toplamışlar. Ardından “Kimin aklını beğenirseniz, onu size vereceğiz” demişler. 

Herkes kendi aklını seçmiş.

Bu örnekçede, herkesin kendi aklını beğendiği  vurgulanmaktadır. En akıllı, yani zekasını en iyi kullanan kişinin kendisidir.

BANA GÖRE

Kendi gözlemlerime göre de bu görüşe katılıyorum. Herkes demesek bile büyük çoğunluk, kendi aklını beğeniyor; en akıllının kendisi olduğunu sanıyor. Kişi, başka türlü bir kusuru, suçu ya da olumsuz yakıştırmayı kabul edebilir; ancak “akılsız” olarak nitelendirilmeyi asla içine sindiremez. 

Sanırım hekimler her çeşit yakınmayla karşılaşmışlardır; ama aklından şikayetçi olan birine pek rastlamamışlardır. 

Çünkü insanlar akıllı olmaktan asla ödün vermek istemez.

Bu, benliği koruyan güçlü bir iç savunmadır.

KİŞİ NEDEN KENDİSİNİ EN AKILLI SANIR?

Kişinin tüm bilgi ve deneyimleri, sinaptik bağlarla zihnine yerleşmiştir. Her birey dünyayı kendi deneyimlerine, değerlerine ve bilgilerine göre yorumlar. Bu durum, kişinin kendi aklını ön planda tutmasına yol açar. 

Kişinin kendisini akıllı sanması insan doğasının doğal bir yanıdır. Psikolojide buna “bilişsel yanılgı”  denir.

Bu, benlik saygısını ve içsel dengeyi korur.

Yani kişi, farkında olmadan “ben akıllıyım, çünkü aksi düşünmek rahatsız eder” der.

Kendi aklına güvenmek, bireyin kendini güvende ve kontrol sahibi hissetmesini sağlar

İnsanlar, çoğunlukla kendi bilgilerine uygun olan bilgileri izler, benimser ve beğenir. Bu bilgilerle ilgili beyindeki sinaptik bağlar daha da güçlenir. Kendi düşüncelerinin doğruluğuna inanan bireyde, kendi aklını beğenme eğilimi artar.

Örneğin şu an bu yazımı okuyup kendi düşüncelerine uygun bulunanlar, sanırım yazımı da beğenmişlerdir.

Ancak zihinsel gelişim; farklı ve yeni düşüncelerle, bilgilerle, deneyimlerle tanışmayı gerektirir.

SON SÖZ

Bireyin kendini akıllı sanması, öyle boşu boşuna bilinçdışı bir inanış ya da savunma mekanizması değildir. Her bir birey, aklını kullandığı alanda harika işler çıkarabiliyor, kendine göre önemli başarılara imza atıyor.

02. 11. 2025

Okuduğunuz için teşekkürler!..

Dursun Bilgin 

Sonraki yazı: Kendimizi Akıllı Hissetmemiz Yararlı mıdır?

….

TÜRKÇE ÖZET

Bu yazıda “En akıllı kim?” sorusu, kısa bir “örnekçe” üzerinden tartışılıyor. İnsanların kendi akıllarını beğendiği, çünkü yaşamı kendi bilgi ve deneyimleriyle yorumladıkları belirtiliyor. Psikolojide “bilişsel yanılgı” olarak adlandırılan bu durum, kişinin benlik saygısını ve içsel güvenini koruyan doğal bir mekanizma. Her birey, aklını kullandığı alanda başarılı olduğuna inandığı için kendisini diğerlerinden daha akıllı görme eğilimindedir. Ancak zihinsel gelişim, farklı düşünceler ve yeni bilgilerle mümkün olur.

 ENGLISH SUMMARY

This article explores the question “Who is the smartest?” through a short illustrative story. It highlights that people generally prefer their own intelligence because they interpret the world through their personal knowledge and experiences. In psychology, this is known as a “cognitive bias,” which helps protect self-esteem and a sense of control. Each individual tends to believe they are intelligent, especially in areas where they achieve success. However, true mental growth requires openness to different perspectives and new information