Zihnimiz, çevremizden gelen bilgileri işleyen ve anlamlandıran son derece karmaşık bir sistemdir.
Zihnimiz; elektriksel sinyaller, kimyasal iletim ve esnek sinir ağları sayesinde çalışır. Uyarılar, duyu organları aracılığıyla alınarak elektriksel sinyallere dönüştürülür ve beyne iletilir. Beynin ilgili merkezlerinde bu bilgiler yorumlanır, eski bilgilerle karşılaştırılır ve anlamlandırılır. Önemli görülen veriler belleğe (hafıza) kaydedilir.
Bu süreçte nöronlar arasında yeni sinaptik bağlantılar oluşur. Bağlantılar tekrarlandıkça güçlenir ve bilgi uzun süreli hafızaya geçer. Dolayısıyla öğrenme ve hafıza, sinir hücreleri arasındaki bağlantıların yeniden yapılanmasıyla gerçekleşir
ÖRNEK: TİLKİ İLE KARŞILAŞMAK
Diyelim ki Ali ve oğlu ormanda gezerken bir tilkiyle karşılaştılar.
UYARIYI ALMA
Tilkinin görüntüsü göz aracılığıyla, sesi ise kulak aracılığıyla beyne ulaşır. Uyarılar elektriksel sinyallere dönüştürülerek beynin ilgili merkezlerine iletilir.
ESKİ BİLGİLERİ KULLANMA, ALGILAMA
Ali’nin zihninde daha önce “tilki” kavramı yer aldığından, mevcut sinaptik bağlantılar sayesinde gelen uyarıyı hızlıca “tilki” olarak algılar.
ALGILAYAMAMA
Çocuk ise tilkiyi ilk kez gördüğü için bir anlam vermekte, yani algılamakta zorlanır. Eğer zihninde “hayvan” kavramı varsa sadece hayvan olarak algılayabilir ya da köpekle karıştırabilir.
BİLGİNİN KAYDI
Babası, gördüklerinin tilki olduğunu söylediğinde çocukta yeni bir öğrenme süreci başlar. Tilkinin görüntüsü, sesi ve özellikleri sinaptik bağlantılarla anlamlı bir desen haline gelir ve belleğe kaydedilir.
HATIRLAMA
Çocuk yeniden bir tilki gördüğünde bu bağlantılar etkinleşir, tilkiyi tanır ve hafızasında canlandırabilir.
UNUTMA VE HATIRLAMANIN MEKANİZMASI
Eğer çocuk tilkiyle bir daha hiç karşılaşmazsa veya tilki konusu hiç gündeme gelmezse; beynindeki sinaptik bağlantılar zamanla zayıflar ve unutma gerçekleşir. Ancak tilkiyle ilgili bilgiler tekrarlandığında ya da yeni bilgilerle desteklendiğinde bu bağlantılar güçlenir. Böylece bilgi kalıcı belleğe yerleşir.
Bu nedenle kalıcı öğrenme için, derslerde öğrenilen konuların tekrarı oldukça önemlidir.
DÜŞÜNME SÜRECİ
Çocuk bu yeni bilgiyi kullanarak düşünmeye başlar. Örneğin, “Tilki köpeğe benziyor ama farklı” diye çıkarım yapabilir. Zamanla tilkinin hızlı, kurnaz ya da ürkek gibi özelliklerini öğrenerek yeni düşünce kalıpları oluşturur.
HAYAL GÜCÜ SÜRECİ
Çocuk, tilkiyle ilgili öğrendiklerini hayal gücüyle birleştirebilir. Örneğin, tilkinin konuştuğu ya da kendisiyle oyun oynadığı bir senaryoyu zihninde canlandırabilir. Bu, beynin var olan bilgileri farklı şekillerde bir araya getirerek yeni fikirler üretmesidir.
SON SÖZ
Zihnin dinamik yapısı sayesinde insan zihni hem öğrenebilir, hem düşünebilir, hem de sürekli gelişebilir.
Okuduğunuz için teşekkürler!..
ÖZET (Okumaya zamanı olmayanlar için)
Zihnimiz, duyu organlarından gelen bilgileri elektriksel sinyaller ve sinaptik bağlantılar aracılığıyla işler, anlamlandırır, belleğe kaydeder. Öğrenme tekrarlarla güçlenir, unutma ise bağlantıların zayıflamasıyla gerçekleşir. Düşünme ve hayal gücü, zihnin bilgileri yeniden düzenlemesiyle ortaya çıkar.
ENGLISH SUMMARY
Our mind processes information from the senses through electrical signals and synaptic connections. Learning occurs when these connections are reinforced, while forgetting happens as they weaken. Thinking and imagination arise from reorganizing and combining stored information.
Sonraki yazı: Zihnimizin Yaptığı İşler
